Il process da certificaziun sa cumpona da quatter axas d’analisa principala: criteris da visibilitad e da communicaziun vers l’exteriur, cumposiziun e cumpetenzas linguisticas dal persunal tenor l’Ordinaziun da linguas (Oling), la qualitad da la communicaziun a l’intern da l’instituziun e la valitaziun generala da la plurilinguitad realisada tras l’instituziun. Er l’engaschament dals Servetschs dal parlament per las linguas minoritaras è vegnì resguardà e valità.
L’impurtanza da la recrutaziun dal persunal e la strategia
Ils Servetschs dal parlament ch’emploieschan 310 persunas represchentan in maletg pluriling da la Svizra, tant envers il parlamentaris sco er envers ils burgais e las autoritads naziunalas e chantunalas. Il tudestg è la lingua la pli frequenta per la communicaziun externa (71%), ad ella suondan il franzos (25%) ed il talian (1,9%).
La quarta lingua naziunala, il rumantsch, vegn er mintgatant duvrada per la communicaziun externa.
Dapi plirs onns mettan ils Servetschs dal parlament pais sin lur cumposiziun linguistica promovend l’engaschament da persunal italofon. Entaifer tschintg onns ha pudì vegnir redublà uschia il dumber da questa cuminanza linguistica. Ils Servetschs dal parlament garanteschan oz en general ina maschaida linguistica damanaivla a las cifras giavischadas en l’Ordinaziun da linguas (Oling). Questas valurs represchentan la paletta da cuminanzas linguisticas en las unitads da l’administraziun federala prendidas en mira dal Cussegl federal. En ils Servetschs dal parlament èn 66,2% persunas germanofonas (valur giavischada: 68,5-70%), 25,1% francofonas (valur giavischada: 21,5-23,5%), 6,8% persunas èn italofonas (valur giavischada: 6,5-8,5%) e 0,6% rumantschas (valur giavischada: 0,5-1,0%).
Cuntinuar cun l’engaschament
L’analisa da las cumpetenzas linguisticas, ch’è vegnida fatga cun var 70% dal persunal, ha mussà che quellas èn fitg bunas en ils Servetschs dal parlament, oravant tut pertutgant il tudestg (valur media: 4,7 da 5) e pertutgant il franzos (valur media 4,3 da 5). Las enconuschientschas passivas dal talian en las funcziuns dumandadas correspundan medemamain a las prescripziuns da l’Oling, grazia als curs da lingua che vegnan mess a disposiziun per ils collavuraturs dal Servetsch dal parlament.
Il Forum per la plurilinguitad constatescha ina gronda satisfacziun tar las collavuraturas ed ils collavuraturs areguard l’atmosfera linguistica a l’intern dals Servetschs dal parlament. El recumonda dentant da persequitar er vinavant lur engaschament a favur da tut las cuminanzas linguisticas. La finamira è da permetter als Servetschs dal parlament da sviluppar lur potenzial a moda optimala.
Il Label da plurilinguitad è vegnì surdà als Servetschs dal parlament en la sala dal Cussegl naziunal en preschientscha dal president dal Cussegl naziunal Jürg Stahl, dal president dal la Fundaziun Forum per la plurilinguitad Denis Grisel, da la Delegada per la plurilinguitad Nicoletta Mariolini, dal cussegliader da la politica linguistica da la Chanzlia federala Verio Pini, da la directura dal Biro federal da persunal Barbara Schäerer e da la cussegliera federala Silva Semadeni che copresidiescha la gruppa parlamentara «Italianità», sco er dal tut il persunal.
Il Forum per la plurilinguitad ha in’experientscha da diesch onns
Il
Forum per la plurilinguitad è vegnì fundà l’onn 1996 e vegn finanzià da la Confederaziun, dal chantun da Berna e da la citad da Bienna. El s’occupa da las sfidas da la convivenza da pliras culturas linguisticas en Svizra.
El sa basa per part sin la Lescha federala davart las linguas naziunalas e la chapientscha tranter las cuminanzas linguisticas (LLing) e l’Ordinaziun da linguas (OLing) sco er sin criteris specifics. Il Label per la plurilinguitad è vegnì sviluppà da l’instituziun da Bienna sin basa da l’experientscha da passa diesch onns.
Questa certificaziun sa concentrescha sin la plurilinguitad uffiziala - tudestg, franzos e talian - dals servetschs federalas ed analisescha co che las linguas vegnan duvradas en la pratica e quant fitg che la convivenza tranter las differentas cuminanzas linguisticas vegn respectada.
Infurmaziun
Philippe Schwab, Secretariat general, servetschs dal parlament, +41 58 322 97 25
Prisca Freivogel, Experta, Forum per la plurilinguitad, Bienna, +41 79 439 93 61
Elena Wildi-Ballabio, Scheffa dal project «Label da plurilinguitad», Relaziuns internaziunalas e plurilinguitad, Servetschs dal parlament, +41 79 776 17 21