L'Assamblea parlamentara da la Francofonia (Assemblée parlementaire de la Francophonie, APF), fundada l'onn 1967, sa chapescha sco spievel da la cultura multietnica en il territori francofon e francofil. En la APF èn represchentads stgars 90 parlaments u organisaziuns interparlamentaras da tut ils tschintg continents. La APF è creschida considerablamain, dapi ch'i èn vegnids prendids si a partir dal cumenzament dals onns 1990 ils parlaments da pajais, en ils quals aveva cumenzà in process da democratisaziun.
La APF è l'organ consultativ da l'Organisaziun internaziunala da la Francofonia (Organisation internationale de la Francophonie, OIF), da la quala ils gremis da decisiun èn la Conferenza da las presidentas e dals presidents dals stadis e da las regenzas dals pajais francofons, la Conferenza da ministers ed il Cussegl permanent da la francofonia.
Finamiras da la APF
La APF porscha ina plattafurma per debattas e per propostas davart la promoziun e davart il mantegniment da la democrazia, dal stadi da dretg, dals dretgs umans, da la plurilinguitad e da la varietad culturala.
Ella s'occupa dals dretgs politics e da las libertads politicas, da stadis che sa chattan en ina crisa u che han superà ina tala avant curt temp, da las proceduras parlamentaras, da l'access a la furmaziun, da la derasaziun da savida, da las premissas per il svilup persistent, da las discriminaziuns sin basa da la schlattaina, da la promoziun da la sanadad e da l'access da giuvenils a debattas politicas. Ella drizza sias recumandaziuns a las instanzas da la OIF, a las presidentas ed als presidents dals stadis e da las regenzas dals pajais francofons sco er als parlaments naziunals. Ultra da quai tgira ella in barat regular cun las pli autas instanzas da la OIF e cun las instituziuns da la OIF. Questas ultimas èn l'Universitad da Senghor, l'Associaziun internaziunala per presidentas communalas e presidents communals da lingua franzosa (Association internationale des maires francophones), TV5 Monde e l'Agentura universitara da la francofonia (Agence universitaire de la Francophonie).
L'Assamblea s'engascha ultra da quai a favur da mesiras en il sectur da la collavuraziun interparlamentara e realisescha missiuns al lieu per rinforzar la democrazia ed il stadi da dretg.
Moda da lavurar da la APF
La APF è activa sin plaun surregiunal e regiunal (Europa, America, Africa, Asia).
Sin plaun surregiunal sa raduna ella mintgamai il fanadur per la dieta annuala e discuta tractandas ch'èn vegnidas preparadas en in dals quatter comités u en ina da las trais organisaziuns da rait:
- Comité politic;
- Comité per furmaziun, communicaziun e cultura;
- Comité per dumondas parlamentaras;
- Comité per collavuraziun e svilup.
- Rait da parlamentarias e parlamentaris;
- Rait da parlamentarias e parlamentaris per cumbatter cunter HIV/AIDS, tuberculosa e malaria;
- Rait per parlamentarias giuvnas e parlamentaris giuvens.
Quests organs sa radunan a l'ur da la dieta annuala ed ina giada per onn tranter las dietas.
La APF è structurada geograficamain tenor continents. La radunanza da la regiun Europa ha lieu mintga onn l'atun ed unescha las delegaziuns dals parlaments da la regiun. Ella vegn precedida da la dieta da las presidentas e dals presidents da las delegaziuns da la regiun Europa, che ha mintgamai lieu la primavaira.
Incumbensa da la delegaziun da la APF
La delegaziun svizra è l'autura da plirs rapports e da pliras resoluziuns ch'èn vegnidas deliberadas da la APF, uschia per exempel concernent la furmaziun, concernent il respect dals dretgs umans, concernent ils princips dal stadi da dretg, concernent ils fatgs da sanadad u concernent il svilup persistent. Ella è s'engaschada per temas, dals quals ella persequitescha vinavant il svilup naziunal ed internaziunal, sco per exempel la furmaziun en situaziuns da crisa, l'aboliziun da la paina da mort, il cumbat cunter il commerzi cun umans, la promoziun dals dretgs umans en il cumbat cunter HIV ubain la prevenziun d'extremissem violent. Ultra da quai sa fatschenta ella cun las sfidas e cun las perspectivas dal territori francofon, en spezial en Africa. Per ademplir cun success questas incumbensas, consultescha ella – ultra da las represchentantas e dals represchentants da l'Administraziun federala e d'autras administraziuns publicas – regularmain er spezialistas e spezialists da circuls academics, da federaziuns u d'organisaziuns internaziunalas.
La Svizra presidiescha il Comité da la APF per furmaziun, communicaziun e cultura sco er la Rait da la APF per cumbatter cunter pandemias.